Vacatures in de Nederlandse transportsector.

Interview met Jan Heilig (vakbonds-bestuurder FNV)

Jan Heilig, FNV-bestuurder gespecialiseerd in de transportsector, heb ik een aantal vragen gesteld over de ontwikkelingen in de transportsector na de toetreding van de nieuwe lidstaten. Jan Heilig is nauw betrokken bij de “Gelijk werk, gelijk loon”- campagne van FNV bondgenoten. In deze campagne wordt oneerlijke concurrentie en onderbetaling van arbeidsmigranten bestreden.

Vanaf 2004 is de FNV al klachten aan het verzamelen over oneerlijke concurrentie en illegale praktijken op de Nederlandse arbeidsmarkt. In het rapport “Gaten in de weg” gepubliceerd op 16 februari 2006 van de FNV in samenwerking met Bosch en Ruiter advocaten, worden alle manieren waarop transport en logistieke bedrijven de wet omzeilen met goedkope Poolse werknemers blootgelegd. (http://www.fnvbondgenoten.nl/branches_bedrijven/branches/vervoer/beroepsgoederenvervoer/rapport_illegale_constructies, 4 juni 2007)  Een dag later verschijnt het rapport ‘Te koop aangeboden: Poolse vrachtwagenchauffeur’ waarin de FNV de transportbedrijven die gebruik maken van illegale sluipwegen met naam en toenaam noemt. Onder andere Vos logistics en Heisterkamp worden in dit rapport beschuldigd van het gebruik maken van illegale sluipwegen. Het ging slecht met de economie en dus met de transportsector. Jan Heilig kreeg een overvloed aan klachten binnen in 2005. Nederlandse chauffeurs werden weggepest en afgezet. Bedrijven wilden een Sociaal plan omdat ze zogenaamd tegen het faillissement aanzaten. Ondertussen namen ze wel tientallen Polen in dienst. Bedrijven werden zogenaamd gesloten, waarna de ontslagen vrachtwagens chauffeurs hun eigen auto’s zagen rijden onder een Pools kenteken.Door de slechte economie ontstond er een enorme druk op de transportsector en veel onvrede bij de Nederlandse chauffeurs. Uiteindelijk heeft het voor de Nederlandse economie en voor de transport bedrijven weinig zin om illegaal Polen in dienst te nemen. Klanten komen hier snel genoeg achter en eisen een lager tarief. Van bedrijven die zich aan de regels houden wordt ook een lager tarief verwacht, waardoor zij praktisch gedwongen worden ook met schimmige constructies te werken. Nu de economie vanaf 2006 weer aan het aantrekken is en de mensen weer meer aan het consumeren zijn, is dit in de transportsector sneller te merken dan in andere sectoren. Er is dan ook een groot tekort aan vrachtwagenchauffeurs op dit moment. In Nederland zijn er 5500 vacatures en in Polen hebben ze een tekort van 30000 chauffeurs. De rollen zijn nu dus behoorlijk omgekeerd. De tarieven stijgen weer, in de cao die de vakbonden bedwongen hebben, zit voor de komende anderhalf jaar een loonstijging van 4.7% en een ploegentoeslag van 1,7%. In totaal gaan de lonen in de transport en logistieke sector nu met 5.5% omhoog. In de bouw en bij de ambtenaren zijn ook forse loonstijgingen bedwongen, maar de transportsector overtreft dit. Jan Heilig blijft kritisch; “Als de overheid de afgelopen jaren sneller had ingegrepen en betere kaders had gesteld, was het de afgelopen jaren een stuk minder benauwd geweest in de transportsector. Bij het referendum van de Europese grondwet heeft geen chauffeur voorgestemd, zo lagen de zaken er toen gewoon voor.” Dat de grens voor arbeiders uit de nieuwe lidstaten 1 mei jl. is opengegaan, geeft volgens Jan Heilig in de transportsector weinig extra problemen, mede vanwege het tekort aan werknemers. Bedrijven waren voor 1 mei verplicht Poolse werknemers een chauffeurs attest te verlenen (een bewijs dat de werknemer bij het desbetreffende bedrijf in dienst is). Na de toetreding in 2004 waren er voor 1200 Poolse chauffeurs attesten. Afgelopen januari was dit aantal niet veel hoger. De FNV denkt dat er meer dan 2500 Poolse werknemers in de transportsector werken. Dat betekend dat het grootste deel in het grijze circuit zit, waardoor bedrijven een lager loon kunnen uitbetalen. Ondanks dit grijze circuit zal het aantal Polen dat naar Nederland komt niet drastisch stijgen. Ook in eigen land valt door het tekort een steeds betere boterham te verdienen in de transportsector, zodat het voor de chauffeurs uit de nieuwe lidstaten een stuk minder aantrekkelijk wordt om hier te gaan werken. De FNV is voorstander van een vrije Europese markt, maar wil dan wel dat intern alles goed is afgedekt. De minister had voor de openstelling van de grenzen nog veel meer moeten doen, om het grijze circuit uit te bannen. De FNV wilde voor 1 mei in de CAO geregeld hebben, hoe met ingeleende arbeid om te gaan en dit algemeen verbindend te maken. De transportsector blijkt echter te ingewikkeld om dit zomaar toe te passen. Hier zijn juristen nu naar aan het kijken. Vanaf januari 2008 wordt er in Nederland alleen nog maar met gecertificeerde uitzend- en detacheringbureaus gewerkt. Dit is al een hele verbetering. De Nederlandse transportsector heeft op dit moment nog weinig last van concurrentie van bedrijven uit de nieuwe lidstaten. Het zijn vooral de West-Europese bedrijven die zich daar gevestigd hebben, die voor concurrentie zorgen. De nieuwe lidstaten missen een netwerk en kennis om de markt te veroveren. In de toekomst zal Oost Europa veel meer gaan concurreren. Wetende dat verwacht wordt dat over 12 tot 13 jaar de het transport over de weg zal verdubbelen, zal de Nederlandse transport sector met een antwoord moeten komen. De vraag wordt in welke deelsegmenten we gaan specialiseren. Ook de kwaliteit van de chauffeurs zal belangrijker worden In het najaar begint de FNV een grootschalig onderzoek naar de toekomst van de Nederlandse transport sector.  

De “Gelijk werk, gelijk loon”- campagne begint nu zijn vruchten af te werpen. Samen met het FIOD (Fiscale Inlichtingen-  en Opsporingsdienst) maken ze jacht op bedrijven die via sluwe wijze de Nederlandse cao ontwijken. Op dit moment lopen er verschillende procedures tegen transportbedrijven. (interview met Jan Heilig, FNV-bestuurder transportsector, 5 juni 2007)